Rouwcurve
Woede is een soort boodschapper die ons verklaart dat we niet klaar zijn voor de verwonding. Als we verwondingen oplopen en er niets aan doen, groeit onze woede. (Elizabeth Kübler-Ross)
5 fasen van rouw:
De verbindende factor tijdens de tafelrondjes met de deelnemers onderling en de ervaringsdeskundigen is dat we allemaal iets niet meer kunnen wat we voorheen wel konden. Of de beperking fysiek of geestelijk is, of het gevolg van een ziekte, maakt niet uit: het proces is hetzelfde. Alleen is het bij de een meer zichtbaar dan bij de ander. Hieronder geef ik in algemene omschrijvingen de 5 fasen van rouw volgens Elisabeth Kübler-Ross. Ik heb ze aangepast naar het hebben van een arbeidsbeperking. Let wel: de volgorde hoeft niet volgens het lijntje te lopen. Soms blijkt dat je een stuk nog niet hebt doorlopen en moet je een stapje terug om weer verder te kunnen.
Ontkenning:
Als je in de Ziektewet komt, is een natuurlijke reactie dat het tijdelijk is. Je overziet zeker in het begin niet dat deze situatie weleens blijvend kan zijn. ‘Dit gebeurt echt niet bij mij.’ Zie het als een natuurlijke manier van zelfbescherming: je laat zoveel toe als je aankunt. Het helpt om zelf te bepalen hoe snel je het verdriet toelaat. Soms blijven mensen jaren opgesloten in deze fase.
Woede:
Wanneer je je realiseert dat de beperking niet meer overgaat, komt er een fase van woede. Waarom gebeurt dit bij mij? In deze periode ben je vaak moeilijk te benaderen. Onder de woede ligt de pijn.
Onderhandelen:
In deze fase probeer je te onderhandelen (met jezelf): ‘Als ik nu heel rustig aan ga doen wordt het vast beter.’ In deze fase is hoop op herstel een grote drijfveer.
Verdriet en depressie:
Wanneer je de realiteit gaat accepteren dat je nooit meer volledig zal herstellen komen gevoelens van verdriet, angst, spijt, angst en onzekerheid naar boven. Als rouwende ben je bijna niet meer te bereiken. Je kunt behoefte hebben aan het steeds opnieuw uiten van je verdriet. Op de bodem van het verdriet ligt vaak woede. Onderdrukte woede is vaak de oorzaak van een depressie.
Aanvaarding:
‘Ik ga verder met mijn leven’
Als je voldoende tijd en vaak ook enige hulp hebt gehad om door de 5 fasen heen te gaan, begin je de realiteit te aanvaarden. Er komt berusting en je kunt gaan loslaten. Loslaten is niet hetzelfde als vergeten. Het is je verlies een plaats geven, waardoor weer ruimte ontstaat om naar nieuwe mogelijkheden te kijken.
